Bakterie w mleku krowim – przyczyny i sposoby na ich obniżenie

Ocenie podlega stan zdrowotny stada, czyli liczba komórek somatycznych, która nie powinna przekraczać 400 tys/ml. Kolejnym ocenianym parametrem jest ilość bakterii zawartych w mleku surowym. Parametr ten świadczy o czystości wykonywanego doju i czystości utrzymywanego środowiska zewnętrznego. Ogólna liczba drobnoustrojów w mleku nie powinna przekraczać 10 tys/ml. Każda mleczarnia w celu zredukowania ilości bakterii w mleku przeprowadza obróbkę termiczną, która usuwa bakterie z mleka. Dzięki temu mleko zachowuje dłuższy termin przydatności do spożycia i można wykorzystywać je wytwarzania produktów mlecznych.

Co bezpośrednio wpływa na liczbę bakterii w mleku?

Każdy hodowca ma bezpośredni wpływ na liczbę bakterii znajdujących się w mleku zbiorczym poprzez dwa elementy:

1. Dbanie o czystość środowiska zewnętrznego, czyli dokonywaniu zabiegów dezynfekcyjnych legowisk i pomieszczeń inwentarskich, a także zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu (temperatura, wilgotność, oświetlenie, ruch powietrza). Zabiegi te wpływają bezpośrednio na stan zdrowia krów, co może przyczynić się spadku liczby komórek somatycznych w mleku surowym.
2. Higienę i technikę wykonywanego doju. Ma to największy wpływ na ilość bakterii w mleku surowym!

Prawidłowo wykonany dój powinien zawierać w sobie następujące etapy:

• dezynfekcja wymienia przed wykonaniem doju. Wiąże się to z użyciem preparatów dezynfekcyjnych. Na rynku dostępnych jest szereg tego typu produktów, które nanoszone są w postaci natryskowej (roboty udojowe) lub w postaci piany na strzyki wymienia. Produkty te oparte są najczęściej na bazie kwasu mlekowego. Na naszym rynku pojawiają się już bardziej skuteczne w działaniu preparaty, które dodatkowo zawierają koloidy srebra i nadtlenek wodoru. Substancje te znacznie szybciej niwelują liczbę drobnoustrojów bytujących na strzykach wymienia, co prowadzi do mniejszej ilość zakażeń w trakcie doju, a w konsekwencji do zapalenia wymienia. Proces ten ma zdecydowanie największy wpływ na obniżenie ilości bakterii w mleku zbiorczym!
• wykonanie przeddoju. Ten etap cały czas wzbudza wiele kontrowersji wsród hodowców. Część hodowców uważa, że ten etap jest zbędny, wydłuża tylko czas i pracochłonność udoju. Brak jest innych pozytywnych argumentów. Druga zaś część hodowców stosuje ten zabieg i uważa go bardzo ważny, ponieważ daje on hodowcy bezpośrednie informacje o stanie zdrowia wymienia.

Wykonanie przeddoju daje nam dwie ważne informacje:

1. Po pierwsze ocena stanu zdrowia i wykrycie pierwszych symptomów zapalenia wymienia (kłaczki w mleku). Przypominamy, że nie każdy stan zapalny ma typowe zewnętrzne objawy widoczne gołym okiem jak obrzęk, zaczerwienienie, czy wrażliwość na dotyk
2. Po drugie pozbycie się znacznej części bakterii środowiskowych, które gromadzą się przy zwieraczach kanału strzykowego. Dzięki wykonywaniu przeddoju pierwsze strugi mleka wypłukują drobnoustroje, co ogranicza przyczynę wzrostu bakterii środowiska zewnętrznego w mleku zbiorczym.

Zaleca się osuszenie strzyków wymienia poprzez wykorzystanie jednorazowych ręczników papierowych. Zapobiega to przedostaniu się substancji bakteriobójczych zawartych z produktach dezynfekcyjnych do mleka. Wykorzystanie ręczników usuwa także w sposób mechaniczny brud i pozostałe drobnoustroje ze strzyków.

Następne etapy jak sam dój jak i dipping nie mają bezpośredniego wpływu na liczbę bakterii w mleku zbiorczym, a jedynie na stan zdrowotny wymienia.

Bardzo istotny wpływ na ilość bakterii w mleku ma czystość instalacji udojowych.

Po każdym udoju ważne jest użycie odpowiednich substancji myjących i dezynfekujących. Hodowca na tym etapie ma wpływ jedynie zakup odpowiedniej jakości preparatów, gdyż cały proces mycia odbywa się automatycznie. Należy pamiętać, że częścią instalacji udojowej jest również zbiornik!

Szybkie schłodzenie mleka a bakterie

Szybkie schłodzenie mleka to kolejny ważny etap zachowania mleka w czystości mikrobiologicznej.

Szybkie obniżenie temperatury mleka bezpośrednio po udoju (poniżej 8 stopni C) nie pozwala na rozwój pozostałych bakterii, m. in. lactobacillus. Dzięki temu, mleko może być przechowywane dłużej na terenie gospodarstwa i czekać na transport do mleczarni. W temperaturze tej nie wzrasta także kwasowość mleka, która jest regularnie badana w laboratoriach mleczarni. Zbyt wysoka kwasowość może przyczynić się do odmówienia przyjęcia całego transportu mleka przez mleczarnię.

Konsekwentne stosowanie powyższych zasad na pewno przyczyni się do zmniejszenia ogólnej liczby drobnoustrojów w mleku zbiorczym. Jest to istotne, ponieważ każdy transport mleka badany jest na obecność bakterii w mleku, a jego cena w skupie jest ściśle uzależniona od tego parametru.